تشخیص نشانه های وجود ساس و آشنایی با بهترین روش مبارزه با آن

مشخصات حشره ساس (بید) :

اندازه اصلی: ۶.۰ میلی‌متر
نام علمی: Cimex lectularius
راسته: Hemiptera؛ خانواده: Cimicidae

 

ظاهر :

شکل بدن به صورت بیضی، به‌طور قابل توجهی فشرده از دو سمت، طول بدن تا ۶ میلی‌متر (در حالت کاملاً سیر شده تا ۹ میلی‌متر)، عرض ۳ میلی‌متر، بازسازی ثانویه بال‌ها به مقیاس‌های بالی. رنگ قرمز-قهوه‌ای و کمی مو دار، در حالت پر شده به رنگ قهوه‌ای تیره؛ سر کوتاه و عریض با دو چشم پیچیده برجسته و آنتن‌های ۴ بخشی؛ ابزار دهانی یک خرطوم نیش‌زن با ۲ سوراخ تشکیل می‌دهد که به‌طور مشترک یک لوله دوگانه تشکیل می‌دهند و زیر سر، پیشانی و سینه‌ی جلو قرار دارد. نوزادان (نیف) مشابه بزرگ‌ترها هستند، اما رنگ آن‌ها روشن‌تر است و ۵ مرحله نوزادی دارند.

 

 

 

 

محل زندگی ساس :

بیدها (ساس) معمولاً در نزدیکی تختخواب، قاب‌های تخت، تشک‌ها، دستگاه‌های الکتریکی (رادیو، ساعت زنگ‌دار) ، حفره‌های پشت قاب‌ها  ، قاب‌های عکس، آینه‌ها، پرده‌ها، نوارهای بسته‌کننده، لبه‌های کاغذ دیواری جدا شده، پریزها، کلیدهای روشنایی و غیره  مخفی می‌شوند . در نتیجه در محل های تاریک و غیر قابل دسترس زندگی خود را سپری میکنند.

 

 

شرایط سازگاری ساس :

ساس در دماهای معمولی و گرم یافت میشود و هر 3 الی 7  روز یک بار خون می‌مکد و احساس گسنگی میکند و علاوه بر این ترجیح می‌دهد در تاریکی به میزبان خود مراجعه کند. به‌طور مکرر، چندین بار در هر وعده غذایی نیش می‌زند و با توجه به این که خود نیش معمولاً حس نمی‌شود ولی لکه های متورم قرمز رنگ روی بدن میزبان به جای میگذارد و عامل اصلی متورم شدن جای نیش بزاق ساس میباشد.

 

 

 

 

 

غذای ساس :

ساس ذاتا یک حشره خونخوار میباشد و عمده غذای آن خون پرندگان و پستانداران است.

 

 

پتانسیل خسارت :

علائم شامل ورم‌های شدیداً خارش‌دار به اندازه عدس تا سکه است که ناشی از بزاق بیدها است.

 

 

توسعه و تخم گذاری ساس :

تخم‌گذاری به‌صورت فردی یا گروهی در شکاف‌ها و درزها در ناحیه استراحتگاه بهترین مکان میباشد. مدت زمان توسعه نوزادان بین ۱.۵ تا ۷ ماه بسته به دما و در دسترس بودن میزبان‌ها متغیر است، قابلیت خون‌خواری قبل از هر پوست‌اندازی دارد و  تا ۴ نسل در سال تولید مثل میکند و عمر ساس های بالغ  تا یک سال نیز میباشد.

 

 

شواهد و علائم وجود ساس :

ساس های زنده، نشانه‌های مدفوع، بقایای پوست اندازی و ردپای آن ها در محیط از خود به جای می گذارند. مدفوع آنها به صورت لکه های سیاه روی لباس و پارچه ها و وسایل چوبی به خوبی قابل رویت است. علاوه بر این ها مشاهده لکه های خونی روی لباس، تشک ،پارچه به صورت نوک ماژیکی نیز از علایم وجود ساس در محیط میباشد.

 

 

 

پیشگیری و مبارزه تلفیقی با ساس :

مبارزه با ساس های تختخوابی نیازمند یک رویکرد جامع و چندجانبه است که شامل پیشگیری، شناسایی و درمان می‌باشد. بهترین روش برای مقابله با این آفات، این است که از تمام جنبه‌ها به مسئله پرداخته شود تا اطمینان حاصل شود که ساس های تختخوابی نه تنها از بین می‌روند، بلکه از بازگشت آن‌ها نیز جلوگیری می‌گردد. در پایین به مراحل پیشگیری و مبارزه با ساس میپردازیم که شامل :

 

1- بازرسی و شناسایی علائم :

بررسی مکان‌های پنهان احتمالی : ساس های تختخوابی اغلب در شکاف‌ها و درزها، اطراف قاب تخت، درزهای تشک، جعبه‌فنر، مبلمان، پایه‌ها و پشت کاغذ دیواری یا پریزهای برق یافت می‌شوند.

جستجوی نشانه‌ها :  این نشانه‌ها شامل ساس های زنده، پوست‌های ریخته‌شده، لکه‌های تیره (فضولات ساس) و لکه‌های خون روی ملحفه‌ها یا مبلمان یا همان اثرات نوک ماژیکی است.

استفاده از چراغ قوه :  ساس های تختخوابی معمولاً در فضاهای تاریک و تنگ در طول روز پنهان می‌شوند، بنابراین برای بررسی شکاف‌ها و درزها از چراغ قوه استفاده کنید.

 

2- پاکسازی محیط:

از بین بردن موارد غیرضروری : شلوغی و آشفتگی محیط ، پناهگاه‌های بیشتری برای ساس های تختخوابی و بقیه آفات بهداشتی  فراهم می‌آورد. محیط منزل خود را بررسی کنید و هر چیزی که نیاز نداریدو بلا استفاده میباشد ، از محیط زندگی خود دور کنید.

محافظت از وسایل : اگر مجبور به انبار وسایل هستید، آن‌ها را در کیسه‌های پلاستیکی  قرار داده و به‌طور محکم ببندید.

 

 

3- شستشو و نظافت کامل :

جاروبرقی کشیدن : تمام نواحی اتاق آلوده را جاروبرقی بکشید، به ویژه شکاف‌ها و درزها، شامل کف، تخت، فرش‌ها و مبلمانو سپس کیسه جاروبرقی را در سطل زباله بیرون از خانه انتقال بدید .

شستن لباس‌ها: تمام رختخواب‌ها، لباس‌ها و وسایل پارچه‌ای را با آب داغ (60 درجه سلسیوس به بالا) بشویید. سپس آن‌ها را در دمای بالا خشک کنید تا هرگونه ساس یا تخم آن‌ها از بین برود.

 

 

4- درمان با حرارت :

ساس های تختخوابی نسبت به حرارت حساس می باشند. یکی از موثرترین روش ها برای کشتن ساس ها قراردادن ساس ها در معرض دمای بالای 60 درجه سلسیوس است. یکی از بهترین دستگاه های تولید این دما  دستگاه بخارشوی می باشد. از دستگاه بخارشوی برای تمیز کردن مبلمان، تشک‌ها و هر گونه وسیله پارچه‌ای که نمی‌توان شست، استفاده کنید. بخار تولید شده توسط دستگاه بخارشوی می تواند هم ساس ها و هم تخم‌های آن‌ها را از بین ببرد.

 

 

5- مبارزه شیمیایی :

سمپاشی ساس می بایست با استفاده از حشره‌کش‌های تأیید شده توسط EPA که مخصوص ساس های تختخوابی هستند، مانند ترکیب سموم ک‌اوترین(k-othrine-sc)، کودوس(Kudos EC) و آورکیل (Averkill)  یا میکس پاور(mixpower) ، طی 3 مرحله به فاصله 2 هفته درمیان از یکدیگر انجام شود. این سمپاشی باید در مورد کلیه لوازم چوبی و پارچه ای محل آلوده به همراه کلیه شکاف‌ها، درزها و مکان‌های دیگر که ساس ها ممکن است در آنجا پنهان شوند اعمال گردد. موفقیت سمپاشی ساس در گرو رعایت دقیق تمام دستورالعمل‌ها می باشد.

درصورتیکه تمایل به سمپاشی ندارید و یا نمی توان محلی را سمپاشی کنید مثل کلیدها و پریزهای برق،دور تا دور فرش ها می توانید از خاک دیاتومه (گرید آرایشی_بهداشتی)  استفاده کنید. خاک دیاتومه باعث خشک شدن و از بین بردن ساس ها بدون استفاده از سموم می‌شود.

 

6- استفاده از پوشش محافظ :

پوشش‌های ضد ساس برای تشک‌ها : این پوشش‌های خاص، مانع از ورود یا خروج ساس به داخل تشک و جعبه‌فنر شما می‌شوند و می‌توانند ساس های باقی‌مانده را در خود به دام بیندازند.

پوشاندن شکاف‌ها و درزها :  شکاف‌ها یا درزهای دیوار، پایه‌ها و مبلمان را با درزگیر یا مهر و موم مسدود کنید تا از فرار یا پنهان شدن ساس ها در این نواحی جلوگیری شود.

 

 

7- نظارت مداوم یا پایش :

پایش محل با استفاده از تله های چسبی پاورمکس : این تله هلزیر پایه هی تخت یا مبلمان قرار داده می شوند و ساس ها را هنگامی که تلاش می کنند به بالا بیایند به دام می اندازند.

پایش نشان میدهد که آیا روش مبارزه موثره بوده است یا خیر؟ نیاز به تکرار هست یا نه؟

تکرار سمپاشی و یا سایر روشهای مبارزه با ساس : تخم‌های ساس تختخوابی ممکن است بعد از چند هفته به حشره بالغ تبدیل شوند، بنابراین درمان‌ها را پس از 2-3 هفته تکرار کنید تا هر ساس جدید از بین برود.

 

 

8-  جلوگیری از آلودگی مجدد :

دقت هنگام سفر : اتاق‌های هتل را با دقت بررسی کنید و از قرار دادن چمدان روی زمین یا تخت خودداری کنید. حتما از دورکننده های مخصوص حشرات خصوصا دورکننده KOV استفاده نمایید. پس از بازگشت به خانه، لباس‌های خود را فوراً با دمای بالا بشویید و خشک کنید.

بازرسی‌های منظم: به بخشی از روتین خود تبدیل کنید که به‌طور منظم خانه خود را برای سوسک‌های تختخوابی بررسی کنید، به ویژه پس از سفر یا جابه‌جایی مبلمان دست‌دوم.

دقت در خرید مبلمان دست‌دوم: اگر مبلمان دست‌دوم می‌خرید، آن‌ها را به دقت برای نشانه‌های ساس تختخوابی بررسی کنید قبل از اینکه آن‌ها را وارد خانه کنید.

 

نتیجه گیری :

با توجه به مطالب بالا ساس یک حشره کاملا خطرناک برای انسان و حیوانات خانگی میباشد بهترین مبارزه به ترتیب بازرسی ، پیشگیری ، نظارت  ، مبارزه شیمیایی ، مبارزه حرارتی، نظارت مداوم (پایش) میباشد.

همچنین با توجه به بو دار بودن یکسری سموم ایرانی توصیه میگردد از سموم بی بو و بدون لک استفاده شود و با توجه به پرتکل های مبارزه شیمایی آلمان ها که تاثیر گذاری بهتری دارد سه بار سمپاشی محیط منزل، دور تا دور دیوار ها ، وسایل چوبی و لباس ها ، درز و شکاف های چوبی و دیوار، پارچه های زیر مبل به فاصله دو هفته انجام گردد .