معرفی کتاب :
کتاب پرورش سبزی و صیفی‌جات تألیف اسماعیل پورکاظم یک منبع جامع و کاربردی برای کشاورزان، دانشجویان علوم کشاورزی، باغداران و حتی علاقه‌مندان به کاشت سبزی در خانه است. این کتاب با نثری روان و در عین حال علمی، به معرفی انواع سبزیجات و صیفی‌جات رایج و حتی گیاهان کمتر شناخته‌شده پرداخته و به‌صورت گام‌به‌گام روش‌های کاشت، داشت و برداشت آن‌ها را شرح می‌دهد.
در ابتدای کتاب اهمیت سبزیجات و صیفی‌جات در تأمین سلامت انسان و نقش آن‌ها در تغذیه روزمره توضیح داده می‌شود. سپس وارد مباحث عملی می‌گردد و برای هر گیاه، ویژگی‌های مورفولوژیک، شرایط اقلیمی و خاکی، نیازهای تغذیه‌ای، کوددهی، روش‌های کاشت (مستقیم یا نشاکاری)، آبیاری، وجین، کنترل آفات و بیماری‌ها، زمان برداشت و عملکرد محصول معرفی می‌شود.
یکی از ویژگی‌های ارزشمند کتاب، پوشش گسترده گیاهان است. در بخش سبزیجات برگی، گیاهانی مانند اسفناج، کاهو، جعفری، ریحان، گشنیز، شاهی، تره و شوید معرفی می‌شوند. در گروه صیفی‌جات نیز محصولاتی چون گوجه‌فرنگی، خیار، بادمجان، فلفل سبز، هندوانه، خربزه و کدوها بررسی شده‌اند. علاوه بر این، گیاهان غده‌ای و ریشه‌ای مانند سیب‌زمینی، شلغم، ترب، هویج و موسیر به‌طور مفصل مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.
نویسنده در کنار محصولات شناخته‌شده، به معرفی گیاهان کمتر رایج مثل لوکوتو، کوکمون، توماتیلو، تاماریلو، پوپینو و کایوا نیز پرداخته که جنبه آموزشی و پژوهشی کتاب را غنی‌تر کرده است. همچنین موضوعات نوین همچون پرورش میکروگرین‌ها، توت‌فرنگی، پیوند زدن سبزیجات و کشت در گلخانه یا پلاستیکالچر (مالچ پلاستیکی) جایگاه ویژه‌ای در کتاب دارند.
این کتاب برای کشاورزان عملیاتی نیز مفید است زیرا دستورالعمل‌های دقیق کوددهی (کود دامی، ازته، فسفره و پتاسه) و مدیریت آب برای هر گیاه ارائه می‌شود. همچنین به مباحثی مانند زمان مناسب کاشت، تراکم بوته، روش برداشت و حتی نکات بازاریابی محصولات اشاره دارد.
در مجموع، کتاب پرورش سبزی و صیفی‌جات یک منبع مرجع و کاربردی است که نه‌تنها برای تولیدکنندگان در مقیاس وسیع، بلکه برای افراد علاقه‌مند به کاشت خانگی نیز راهگشا خواهد بود. محتوای غنی، توضیحات علمی همراه با جنبه‌های عملی و معرفی گیاهان متنوع، این کتاب را به یک راهنمای ارزشمند در حوزه کشاورزی سبزی و صیفی تبدیل کرده است.
سرفصل کتاب :
- مقدمه و اهمیت سبزی و صیفی‌جات در تغذیه
- شرایط عمومی کاشت، داشت و برداشت سبزی‌ها
- آماده‌سازی زمین، بذرکاری و نشاکاری
- مدیریت تغذیه گیاهان (کوددهی آلی و شیمیایی)
- روش‌های آبیاری و مدیریت رطوبت خاک
- کنترل آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز
- پرورش سبزیجات برگی (اسفناج، جعفری، تره، ریحان، نعناع، کاهو و …)
- پرورش صیفی‌جات اصلی (گوجه‌فرنگی، خیار، بادمجان، فلفل، هندوانه، خربزه، کدوها و …)
- پرورش گیاهان ریشه‌ای و غده‌ای (سیب‌زمینی، شلغم، ترب، هویج، موسیر و …)
- گیاهان کمتر شناخته‌شده (پوپینو، کایوا، لوکوتو، کوکمون، تاماریلو، توماتیلو و …)
- پرورش گیاهان خاص (توت‌فرنگی، مارچوبه، ریواس، کنگر، کنگر فرنگی و …)
- میکروگرین‌ها و روش‌های نوین تولید
- برداشت، نگهداری، انبارداری و بازاریابی محصولات
گیاهان نام برده شده در کتاب به همراه اسم علمی و مشخصات :
- اسفناج
- نام علمی: Spinacia oleracea
- خانواده: Chenopodiaceae (اسفناجیان)
- شرایط کاشت: خاک سبک و حاصلخیز، کشت پاییز یا بهار، مقاوم به سرما
- شرایط برداشت: 40-60 روز، قبل از گلدهی
- بادمجان
- نام علمی: Solanum melongena
- خانواده: Solanaceae (سیب‌زمینیان)
- شرایط کاشت: خزانه‌کاری، خاک گرم و حاصلخیز، نشاکاری در بهار
- شرایط برداشت: خرداد تا مهر، برداشت تدریجی
- باقلا
- نام علمی: Vicia faba
- خانواده: Fabaceae (بقولات)
- شرایط کاشت: خاک حاصلخیز و زهکش‌دار، کشت پاییز یا بهار
- شرایط برداشت: برداشت سبز یا خشک غلاف‌ها
- بامیه
- نام علمی: Abelmoschus esculentus
- خانواده: Malvaceae (خطمیان)
- شرایط کاشت: کشت بهار در مناطق گرم، نیازمند آبیاری منظم
- شرایط برداشت: میوه‌های 5-7 سانتی‌متری در اوایل تابستان
- پیاز
- نام علمی: Allium cepa
- خانواده: Amaryllidaceae
- شرایط کاشت: خاک سبک، کشت پاییزه یا بهاره، آبیاری منظم
- شرایط برداشت: 150-200 روز، بعد از خشک‌شدن برگ‌ها
- ترب
- نام علمی: Raphanus sativus
- خانواده: Brassicaceae (صلیبیان)
- شرایط کاشت: خاک عمیق، کشت بهاره/پاییزه
- شرایط برداشت: 40-120 روز، قبل از چوبی شدن
- تربچه
- نام علمی: Raphanus sativus (var.)
- خانواده: Brassicaceae
- شرایط کاشت: خاک سبک، کشت متوالی
- شرایط برداشت: 10-60 روز، برداشت غده‌های جوان
- ترخون
- نام علمی: Artemisia dracunculus
- خانواده: Asteraceae (کاسنی‌سانان)
- شرایط کاشت: خاک متوسط، نور کافی، تکثیر رویشی
- شرایط برداشت: برداشت برگ‌ها قبل از گلدهی
- تره
- نام علمی: Allium porrum
- خانواده: Amaryllidaceae
- شرایط کاشت: خزانه و نشا، خاک مرطوب
- شرایط برداشت: برداشت ساقه سفید و برگ‌ها
- جعفری
- نام علمی: Petroselinum crispum
- خانواده: Apiaceae (چتریان)
- شرایط کاشت: خاک حاصلخیز و مرطوب، نیاز به سایه نسبی
- شرایط برداشت: 2-3 بار در سال، قبل از گلدهی
- چغندر لبوئی یا سالادی
- نام علمی: Beta vulgaris
- خانواده: Chenopodiaceae
- شرایط کاشت: خاک عمیق و حاصلخیز، کشت بهار
- شرایط برداشت: اوایل پاییز، هنگام رسیدگی ریشه‌ها
- چغندر برگی
- نام علمی: Beta vulgaris var. cicla
- خانواده: Chenopodiaceae
- شرایط کاشت: خاک حاصلخیز و مرطوب، کشت بهار
- شرایط برداشت: برداشت متوالی برگ‌ها
- خربزه / طالبی / گرمک
- نام علمی: Cucumis melo
- خانواده: Cucurbitaceae (کدوئیان)
- شرایط کاشت: خاک گرم، شنی و حاصلخیز، کشت بهار
- شرایط برداشت: 80-120 روز، با تغییر رنگ پوست
- خیار
- نام علمی: Cucumis sativus
- خانواده: Cucurbitaceae
- شرایط کاشت: خاک حاصلخیز، کشت بهار
- شرایط برداشت: 40-60 روز، برداشت هر 2-3 روز
- ذرت
- نام علمی: Zea mays
- خانواده: Poaceae (غلات)
- شرایط کاشت: خاک حاصلخیز، کشت فصل گرم
- شرایط برداشت: بسته به مصرف (علوفه یا دانه)
- ذرت سالادی (بیبی کرن)
- نام علمی: Zea mays (immature)
- خانواده: Poaceae
- شرایط کاشت: تولید بلال نابالغ
- شرایط برداشت: در مرحله نابالغ
- ریحان
- نام علمی: Ocimum basilicum
- خانواده: Lamiaceae (نعناعیان)
- شرایط کاشت: خاک حاصلخیز، نور زیاد
- شرایط برداشت: برداشت برگ‌ها قبل از گلدهی
- ریواس
- نام علمی: Rheum rhabarbarum
- خانواده: Polygonaceae
- شرایط کاشت: خاک عمیق، مناطق خنک
- شرایط برداشت: ساقه‌ها در بهار و پاییز
- سیب‌زمینی
- نام علمی: Solanum tuberosum
- خانواده: Solanaceae
- شرایط کاشت: غده در خاک سبک و حاصلخیز
- شرایط برداشت: پس از زرد شدن برگ‌ها
- سیب‌زمینی رنگی
- نام علمی: Solanum tuberosum (cultivars)
- خانواده: Solanaceae
- شرایط کاشت: مشابه سیب‌زمینی
- شرایط برداشت: پس از رسیدگی غده‌ها
- سیب‌زمینی ترشی
- شرایط کاشت: مشابه سیب‌زمینی
- شرایط برداشت: برداشت غده برای ترشی
- سیر
- نام علمی: Allium sativum
- خانواده: Amaryllidaceae
- شرایط کاشت: کشت پاییز یا بهار، خاک سبک
- شرایط برداشت: بعد از خشک شدن برگ‌ها
- شاهی (جرجیر/آراگولا)
- نام علمی: Eruca sativa
- خانواده: Brassicaceae
- شرایط کاشت: خاک سبک و خنک، رشد سریع
- شرایط برداشت: 20-40 روز، برگ‌های جوان
- شلغم
- نام علمی: Brassica rapa / Brassica napus
- خانواده: Brassicaceae
- شرایط کاشت: خاک عمیق، کشت بهاره یا پاییزه
- شرایط برداشت: پاییز یا زمستان
- شنبلیله
- نام علمی: Trigonella foenum-graecum
- خانواده: Fabaceae
- شرایط کاشت: خاک سبک، کشت بهار
- شرایط برداشت: برگ یا دانه
- شوید
- نام علمی: Anethum graveolens
- خانواده: Apiaceae
- شرایط کاشت: خاک سبک، نور کامل
- شرایط برداشت: برگ‌ها قبل از گلدهی
- فلفل سبز
- نام علمی: Capsicum annuum
- خانواده: Solanaceae
- شرایط کاشت: خزانه، خاک حاصلخیز
- شرایط برداشت: تدریجی، میوه بالغ
- لوکوتو
- اطلاعات محدود، محصول خاص محلی
- کاهو
- نام علمی: Lactuca sativa
- خانواده: Asteraceae
- شرایط کاشت: خاک حاصلخیز، کشت فصلی
- شرایط برداشت: 4-8 هفته، برداشت سر یا برگ
- کرفس
- نام علمی: Apium graveolens
- خانواده: Apiaceae
- شرایط کاشت: خاک عمیق و مرطوب، آبیاری منظم
- شرایط برداشت: برگ و ساقه‌ها
- کدو (انواع)
- نام علمی: Cucurbita spp.
- خانواده: Cucurbitaceae
- شرایط کاشت: خاک گرم، کشت پشته‌ای
- شرایط برداشت: بسته به نوع
- کلم‌ها (گل، برگ، بروکلی، قمری و …)
- نام علمی: Brassica oleracea و ارقام
- خانواده: Brassicaceae
- شرایط کاشت: خاک حاصلخیز، نشاکاری
- شرایط برداشت: بسته به نوع (سر، گل یا برگ)
- کنگر
- نام علمی: Cynara cardunculus
- خانواده: Asteraceae
- شرایط کاشت: خاک عمیق و حاصلخیز
- شرایط برداشت: برداشت غنچه‌ها
- کنگر فرنگی
- نام علمی: Cynara scolymus
- خانواده: Asteraceae
- شرایط کاشت: مشابه کنگر
- شرایط برداشت: برداشت غنچه‌ها قبل از گلدهی
- گشنیز
- نام علمی: Coriandrum sativum
- خانواده: Apiaceae
- شرایط کاشت: خاک سبک، کشت بهاره یا پاییزه
- شرایط برداشت: برگ‌ها یا بذرها
- گوجه‌فرنگی
- نام علمی: Solanum lycopersicum
- خانواده: Solanaceae
- شرایط کاشت: خزانه و نشا، نیاز به نور و کود
- شرایط برداشت: میوه‌های رسیده
- لوبیا سبز
- نام علمی: Phaseolus vulgaris
- خانواده: Fabaceae
- شرایط کاشت: خاک گرم و حاصلخیز
- شرایط برداشت: غلاف‌های جوان
- مارچوبه
- نام علمی: Asparagus officinalis
- خانواده: Asparagaceae
- شرایط کاشت: خاک عمیق، نیاز به صبر چندساله
- شرایط برداشت: پس از استقرار کامل
- مرزه
- نام علمی: Satureja hortensis
- خانواده: Lamiaceae
- شرایط کاشت: خاک سبک و حاصلخیز، نور زیاد
- شرایط برداشت: برگ‌ها قبل از گلدهی
- موسیر
- نام علمی: Allium spp.
- خانواده: Amaryllidaceae
- شرایط کاشت: کاشت غده‌ها، خاک سبک
- شرایط برداشت: برداشت غده یا برگ
- نخود فرنگی
- نام علمی: Pisum sativum
- خانواده: Fabaceae
- شرایط کاشت: خاک سبک، کشت اوایل بهار
- شرایط برداشت: غلاف‌های سبز و نرم
- نعناع
- نام علمی: Mentha spp.
- خانواده: Lamiaceae
- شرایط کاشت: خاک مرطوب و حاصلخیز
- شرایط برداشت: برگ‌ها به‌طور متوالی
- هندوانه
- نام علمی: Citrullus lanatus
- خانواده: Cucurbitaceae
- شرایط کاشت: خاک گرم، شنی و حاصلخیز
- شرایط برداشت: 80-120 روز، رسیدگی کامل
- هندوانه مکعبی
- نام علمی: Citrullus lanatus (cultivar)
- خانواده: Cucurbitaceae
- شرایط کاشت: مشابه هندوانه، با قالب‌گذاری روی میوه
- شرایط برداشت: رسیدگی نهایی
- هویج
- نام علمی: Daucus carota
- خانواده: Apiaceae
- شرایط کاشت: خاک شنی، کشت پیاپی
- شرایط برداشت: برداشت غده‌ها در سایز مطلوب
- پوپینو
- نام علمی: Solanum muricatum
- خانواده: Solanaceae
- شرایط کاشت: خاک حاصلخیز، دمای معتدل
- شرایط برداشت: میوه‌های نرم و رسیده
- کایوا
- نام علمی: Cyclanthera pedata
- خانواده: Cucurbitaceae
- شرایط کاشت: مناطق گرمسیری، خاک حاصلخیز
- شرایط برداشت: میوه‌های نابالغ
- کوکمون
- نام علمی: Cucumis sp.
- خانواده: Cucurbitaceae
- شرایط کاشت: خاک حاصلخیز، آبیاری کافی
- شرایط برداشت: بسته به رقم
- آراگولا (جرجیر)
- نام علمی: Eruca sativa
- خانواده: Brassicaceae
- شرایط کاشت: خاک سبک، رشد سریع
- شرایط برداشت: برگ‌های جوان
- توماتیلو
- نام علمی: Physalis philadelphica
- خانواده: Solanaceae
- شرایط کاشت: خاک حاصلخیز، نور زیاد
- شرایط برداشت: میوه‌ها وقتی پوشینه خشک شود
- تاماریلو
- نام علمی: Solanum betaceum
- خانواده: Solanaceae
- شرایط کاشت: درختچه نیمه‌گرمسیری، خاک حاصلخیز
- شرایط برداشت: میوه‌های رسیده با تغییر رنگ
- توت‌فرنگی
- نام علمی: Fragaria × ananassa
- خانواده: Rosaceae
- شرایط کاشت: خاک شنی-لومی، نشاکاری
- شرایط برداشت: میوه‌های قرمز کامل
- میکروگرین‌ها
- گونه‌ها: متنوع (ریحان، منداب، چغندر، گشنیز و …)
- خانواده: مختلف
- شرایط کاشت: کاشت انبوه بذور در بستر کم‌عمق
- شرایط برداشت: 7-21 روز پس از سبز شدن
هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.